HENRY LEEVES
Μετά τη σφαγή της Χίου!
του Γιάννη Τσεβά
ΕΚΔΟΣΗ 03 - ΜΑΙΟΣ 2021
ΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΦΑΓΗ.
Η ΧΙΟΣ, Ο ΛΗΒΣ ΚΑΙ Η ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
ΑΠΟ ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ HENRY LEEVES ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΜΕ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1822 ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ ΠΟΥ ΕΚΑΝΕ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 1822. Η ΣΦΑΓΗ ΕΙΧΕ ΓΙΝΕΙ ΤΟ ΜΑΡΤΙΟ ΤΟΥ 1822
"Μετά τα Βουρλά (κοντά στη Σμύρνη) περάσαμε στη Χίο όπου είχαμε την ευκαιρία να γίνουμε μάρτυρες της μελαγχολίας και της απίστευτης ερήμωσης που είχε πέσει σε αυτό το όμορφο και κάποτε πλούσιο νησί. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ, αν δεν ήμουν αυτόπτης μάρτυς ότι η καταστροφή θα μπορούσε να είναι τόσο πλήρης. Περπατήσαμε μέσα στην πόλη που ήταν όμορφη και χτισμένη από πέτρα εξ'ολοκλήρου, και βρήκαμε τα σπίτια, τις εκκλησιές, τα χάνια, το μεγάλο κολλέγιο όπου πριν λίγους μήνες 600 ή 700 νέοι σπούδαζαν, ένα σωρό από ερείπια. Σε κάθε πλευρά του κολεγίου υπήρχαν κομμάτια από μισοκαμμένα βιβλία, χειρόγραφα, ρούχα και έπιπλα και το πιο φρικτό, πολλά ανθρώπινα σώματα που σάπιζαν στο σημείο που είχαν πέσει....Από πληθυσμό 130.000 ανθρώπων μένουν ίσως 800 ή 1.000 πρόσωπα διασκορπισμένα στα πιο μακρινά χωριά.
...Κάπως ηρεμήσαμε επισκεπτόμενοι το απόγευμα το εξοχικό του βρετανού υποπρόξενου κυρίου Τζούντιτσε ο οποίος κατά την καταστροφή της Χίου υποδέχθηκε όλα τα άτυχα πλάσματα που ζήτησαν προστασία σε αυτόν, και εξαγόρασε πολλά άλλα από την σκλαβιά. Έχει μία μικρή αποικία 207 χιωτών κυρίως γυναικών και παιδιών εγκατεστημένων στον κήπο και τα κτήρια του τους οποίους διατρέφει με έξοδά του κάτω από την προστασία της βρετανικής σημαίας....Όταν γυρίσαμε στην Κωνσταντινούπολη ξεκινήσαμε έρανο μεταξύ των Άγγλων κατοίκων της πόλης που πρόθυμα έδωσαν, ώστε να τους στείλουμε απόθεμα παξιμαδιών και αλεύρων για τους χειμερινούς μήνες. Προσθέτω ότι από την πλευρά της Βιβλικής Εταιρίας έγινε μία δωρεά Καινών Διαθηκών, και γράψαμε στην Σμύρνη ένας επαρκής αριθμός αντιτύπων να αποσταλούν ώστε να προμηθεύσουμε τους πρόσφυγες και στο βρετανικό και στα άλλα προξενεία της Χίου όπου είχαν καταφύγει. "
______________________________
Ο Γιάννης Τσεβάς ειναι Χειρουργός Οδοντίατρος
και διευθυντής του Ελληνικου Ιστορικού Ευαγγελικού Αρχείου.
Ο Χενρι Ντανιελ Ληβς διευθυντης της Βιβλικης Εταιρίας
PROHIBITION
Απαγόρευση!
του Γιάννη Τσεβά
25 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 - ΤΕΥΧΟΣ 0
“Prohibition”, γράφει ο τίτλος μας, που σημαίνει «απαγόρευση». Οταν την διαβάζει κάποιος, που ξέρει λίγα αγγλικά ή λίγη ιστορία, ο νους του πάει αμέσως στην «ποτοαπαγόρευση», δηλαδή στην απαγόρευση κατασκευής, εμπορίας, κατοχής και χρήσης οινοπνευματωδών ποτών κάθε είδους στις ΗΠΑ, που ξεκίνησε το 1920.
Η λέξη χρησιμοποιείται στην αναφορά της Βιβλικής Εταιρίας στην Ελλάδα για το έτος 1901, την οποία έχουμε στο Αρχείο από όπου και η φωτό του τίτλου. Στην αναφορά αυτή, γραμμένη στα αγγλικά, γίνεται περιγραφή των «Ευαγγελικών», των γεγονότων των σχετικών με το Ευαγγέλιο και την μετάφρασή του. Τι είχε συμβεί; Η Βασίλισσα Όλγα μελετούσε την Αγία Γραφή και την είχε πάντα στο χέρι της όταν πήγαινε να επισκεφτεί τους αρρώστους στα νοσοκομεία, ιδίως τους τραυματισμένους στρατιώτες του πολέμου του 1897. Παρατήρησε ότι διάβαζε την Καινή Διαθήκη στο κείμενο και οι άρρωστοι δεν καταλάβαιναν. Αποφάσισε να παραγγείλει μία νέα μετάφραση, ακούγοντας τους συμβούλους της, ενώ αν είχε χρησιμοποιήσει την εν κυκλοφορία μετάφραση του Βάμβα, δεν θα προέκυπτε κανένα πρόβλημα. Η μετάφραση έγινε -την χαρακτηρίζουν «απλοϊκή»-, ο Αρχιεπίσκοπος έδωσε την ευχή του και όλα καλά. Ένα- δύο χρόνια αργότερα, το 1901, η εφημερίδα «Ακρόπολις» άρχισε να δημοσιεύει την μετάφραση του Ευαγγελίου, που είχε εκπονήσει ένας λόγιος, ο Αλέξανδρος Πάλλης. Η μετάφραση χαρακτηρίστηκε «χυδαία». Οι φοιτητές ξεσηκώθηκαν, τα μπέρδεψαν και ταύτισαν την μετάφραση του Πάλλη με την μετάφραση της Βασίλισσας, έδωσαν πολιτική χροιά στην υπόθεση, διαδίδοντας ότι επειδή η Βασίλισσα ήταν Ρωσσίδα, ήθελε να κάνει την Ελλάδα υποτελή των Ρώσσων με μοχλό την ...μετάφραση. Ξέσπασαν επεισόδια και υπήρξαν 11 νεκροί και 70 τραυματίες. Η κυβέρνηση Θεοτόκη και ο Αρχιεπίσκοπος Προκόπιος παραιτήθηκαν. Τα 1.000 αντίτυπα που τύπωσε η Βασίλισσα οδηγήθηκαν στην πλειοψηφία τους στην πυρά. Η μετάφραση, εμπορία, κατοχή και χρήση των Γραφών σε μετάφραση, απαγορεύτηκε απολύτως με νόμο. Ήταν η ελληνική «Βιβλοαπαγόρευση». Αν η αστυνομία έβρισκε κάπου τη μετάφραση (οποιαδήποτε μετάφραση), την κατέστρεφε.
Ενώ διάβαζα όλα αυτά στην αναφορά της Β.Ε., έβλεπα την λέξη “prohibition” για τις Γραφές, να επαναλαμβάνεται, και είπα από μέσα μου: στις ΗΠΑ απαγόρευσαν το οινόπνευμα και εμείς εδώ απαγορεύσαμε το Πνεύμα. Το 1911 η πλήρης απαγόρευση των μεταφράσεων των Γραφών μπήκε σαν άρθρο στο Σύνταγμα, και υπάρχει μέχρι σήμερα ελαφρώς αλλαγμένο, ένα άχρηστο και χωρίς νόημα άρθρο.
Είχαν κανένα αποτέλεσμα τα ελάχιστα αντίτυπα της μετάφρασης της Βασίλισσας, που σώθηκαν από τη φωτιά; Σε μία επίσκεψή της στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» που ίδρυσε, η Βασίλισσα δώρισε την Καινή Διαθήκη αυτή σε μία νοσηλεύτρια, την Σοφία (μετέπειτα) Αθανασίου.
Η κοπέλα αυτή μελετώντας την, αποφάσισε να ακολουθήσει την απλότητα του Ευαγγελίου και ήλθε σε επαφή με την Ευαγγελική Εκκλησία της Αθήνας. Αργότερα παντρεύτηκε και έζησε στην Λαμία. Από το σπίτι της ξεπήδησε η Ευαγγελική Εκκλησία της πόλης. Ο Λόγος του Κυρίου μένει εις τον αιώνα. Ο Λόγος του Θεού δεν δεσμεύεται.
1 Ανανία Καβάκα, Ιστορία Ελευθέρων Ευαγγελικών Εκκλησιών, Εκδόσεις ο Λόγος
______________________________
Ο Γιάννης Τσεβάς ειναι Χειρουργός Οδοντίατρος
και διευθυντής του Ελληνικου Ιστορικού Ευαγγελικού Αρχείου.
Καινή Διαθήκη της Βασίλισσας Όλγας με εμφανή τα σημάδια από την φωτιά από την οποία κάποιος την περιέσωσσε. Δωρεά στο Αρχείο του Γιάννη Φαφαλιού
Η μετάφραση Α.Πάλλη. Δώρο του Θωμά Κοσμάδη
Η Βασιλισσα Όλγα σε επίσκεψη σε τραυματία πολέμου. Σε αυτές τις επισκέψεις η Βασίλισσα διάβαζε στους στρατιώτες το Ευαγγέλιιο το οποίο συχνά δεν καταλάβαιναν, κάτι που την οδήγησε στο να αποφασίσει τη μετάφραση.